Het is de eerste handeling voor het terugplaatsen van veel meer Markestenen op vroegere grenzen binnen de provincie Drenthe.
De eerste steen werd 28 oktober jl. onthuld door Commissaris van de Koning in Drenthe, Jetta Klijnsma en burgemeester Renze Bergsma van Coevorden. Samen met Lucas Zwaan van de boermarke Gees, Harry Euving van de boermarke Zwinderen, De Vereniging Drentse Boermarken en de Stichting Drents Agrarisch Erfgoed willen ze ervoor zorgen dat de Markestenen zoveel als mogelijk in Drenthe worden teruggeplaatst.
Forse stenen
Voorafgaand aan de onthulling werd in Gees een symposium gehouden over de Markestenen en Markegrenzen. De forse stenen zijn na de ijstijd in Drenthe gevonden. “Het zijn de iconen van Drenthe”, aldus Egbert Meijers, initiatiefnemer van het project ‘Markestenen terug op hun plek’. Provinciaal historicus van Drenthe, Michiel Gerding, wees er tijdens het symposium op dat er in 2003 al onderzoek is gedaan naar de vroegere Markegrenzen, de grenzen van de oude boermarken, de voorlopers van de latere gemeenten.
Verdwenen grenzen
Dat onderzoek was nodig omdat deze grenzen verdwenen, toen gemeenten in het leven werden geroepen. Van de 34 oorspronkelijke gemeenten in Drenthe zijn na de herindeling van 1998, nog maar 12 over. Wanneer er geen onderzoek was gedaan, zou ook van die oorspronkelijke gemeentegrenzen niets meer terug te vinden zijn.
Volgens Gerding zijn enkele oorspronkelijke Markegrenzen bij dat onderzoek niet boven water gekomen. “Het rapport uit 2003 krijgt weer actualiteit, nu de Boermarken de oorspronkelijke Markegrenzen weer willen markeren met stenen. Zoek oude grenzen op door in oude notariële akten te kijken, of luister naar oude verhalen, ontleed ruilverkavelingen”, gaf Gerding als tip mee.
Lange strijd
Dat de steen tussen Gees en Zwinderen in alle rust op de oude markegrens is herplaatst, wil niet zeggen dat het vroeger ook in goed onderling overleg ging. Volgens Harry Euving van de Boermarke Zwinderen is er ooit een lange strijd geweest tussen Gees en Zwinderen. “Van 1430 tot ongeveer 1650 hebben beide marken daar strijd over gevoerd. Er is maar liefst 70 maal een zitting van de etstoel (vroegere rechtbank) geweest over die grens. Daarom herinnert de steen die er nu ligt, aan de vroegere strijd.”
Commissaris Jetta Klijnsma benadrukte het belang van het zichtbaar maken van oude grenzen. “Het is belangrijk de geschiedenis een warm hart toe te dragen”, liet ze bij de onthulling weten. “Want wie zijn wortels niet eert, is zijn leven niet weerd.” Klijnsma zei blij te zijn dat de Vereniging Drentse Boermarken en de Stichting Drents Agrarisch Erfgoed de oude grenzen weer in kaart brengen. Burgemeester Renze Bergsma toonde zich bijzonder tevreden met de nieuwe plek voor de steen. “Het is een geweldige plaats voor die steen in een typisch Drents landschap.”
Volgens secretaris van de Vereniging Drentse Boermarken, Jan van der Struik, is nog niet bekend waar de volgende markesteen komt te liggen. “We willen het plan stapje voor stapje verder uitbreiden, maar waar de volgende stap wordt gezet, is nog niet duidelijk. Dit komt omdat zich al verschillende Boermarken hebben gemeld”, aldus Van der Struik.